نانو در طبیعت
اگر خوب به طبیعت نگاه کنیم، گیاهان و حیوانات بسیاری در اطرافمان می‌بینیم که ویژگی‌های خاصی دارند و ما در حالت طبیعی انتظار وجود چنین خواصی را در آنها نداریم. دانشمندان با بررسی این موجودات پی به وجود ساختارهای نانومقیاس در آنها برده‌اند! به‌عنوان مثال در سطح چشم‌های بید تعداد زیادی برآمدگی ریز وجود دارد که به‌صورت شش‌ضلعی‌های مجزای نانومتری کنار هم قرارگرفته‌اند. از آنجا که شبکه‌ی این برآمدگی‌ها بسیار کوچک‌تر از طول موج نور مرئی (350-800 نانومتر) است، سطح چشم بید عکس‌العمل خیلی کمی را نسبت به نور مرئی نشان می‌دهد و می‌تواند نور بیشتری را جذب کند. بید می‌تواند در شرایط تاریک و کم نور به‌ سبب جذب نور بالایی که دارد، بهتر از انسان ببیند. در آزمایشگاه، دانشمندان از نانوساختارهای ساخته‌ی دست انسان مشابه چشم‌های بید، برای کنترل جذب تابش‌های فروسرخ در یک نمونه منبع انرژی (پیل ولتایی- حرارتی) برای افزایش بازدهی آنها استفاده می‌کنند. بر روی سطح بال پروانه، شبکه‌های نانومقیاس چندلایه‌ای وجود دارد. این ساختارها نور را فیلتر و یک طول موج مشخص را بیشتر منعکس می‌کنند؛ بنابراین ما می‌توانیم تنها یک رنگ درخشان را ببینیم؛ مثلاً بال‌های جنس نر یک گونه پروانه به نام «Morpho Rhetenor» به رنگ آبی درخشان دیده می‌شود، این در حالی است که ماده‌ی سازنده‌ی بال به واقع آبی نیست. در حقیقت، نانوساختارهای روی بال پروانه هم‌اندازه‌ی طول موج نور مرئی هستند و به‌علت چند لایه بودن آنها، تداخل نوری رخ می‌دهد. این تداخل نوری برای طول موج‌های حدود 450 نانومتر (طول موج نور آبی) فزاینده و برای طول موج‌های دیگر، مخرب است. بنابراین نوری که از سطح بال پروانه در اثر تداخل ساطع شده و به چشم ما می‌رسد دارای طول موج نور آبی است و ما می‌توانیم رنگ درخشان آبی را ببینیم. در بسیاری از تجهیزات علمی آزمایشگاه، از مشابه چنین پدیده‌ای برای تحلیل رنگ نور استفاده می‌شود. نوعی گل به نام گل قدیفه در ارتفاعات کوه آلپ ـ که تابش نور فرا بنفش بسیار زیاد است ـ رشد می‌کند. سطح این گل‌ با نوعی از رشته‌های توخالی پوشیده‌ شده‌است که ساختار نانومتری (100 تا 200 نانومتر) دارند. این نانوساختارها، قادر به جذب نور فرابنفش هستند که طول موج آن تقریباً برابر این رشته‌ها است؛ اما نورهای مرئی را منعکس می‌سازند. بنابراین، این پدیده سبب سفید دیده شدن رنگ گل می‌شود. جذب نور فرابنفش به‌وسیله‌ی این رشته‌ها، مانع از آسیب دیدن سلول‌های گل در برابر این تابش با انرژی بالا می‌شود.

منبع : باشگاه نانو