یه نقل از رجا نیوز انتخابات پارلمان و ریاست منطقه کردستان عراق تا ده روز دیگر برگزار خواهد شد. در این دوره از انتخابات، رقابت تنگاتنگی میان رقبا حاکم شده است؛ هرچند خیلیها پیشبینی میکنند رئیس و حزب حاکم دوباره پیروز انتخابات باشند، واقعیتهای جامعه اقلیم، بیانگر تردیدهایی در این پیشبینی قاطع است.
«تابناک» برای شناخت بهتر و بیشتر از پیشینه و شرایط انتخابات در دوره کنونی به گفتوگو با محمد بختیار، روزنامهنگار مستقل کردستان پرداخته است؛
محمد بختیار در باب پیشینه انتخابات در این منطقه گفت: در نخستین دوره برای انتخابات پارلمانی قانونی وضع کرده بودند که اگر حزبی نتواند 7 درصد آرا را به دست آورد، دیگر حق ورود به پارلمان را نخواهد داشت. به همین جهت، بسیاری از احزاب آن دوره مانند حرکت اسلامی نتوانستند وارد پارلمان شوند.
پارلمان سال 1992 اقلیم کردستان عراق از 105 کرسی تشکیل شده بود که به دلیل ملاحظاتی که سران وقت کردهای عراق برای غرب قایل بودند، پنج کرسی پارلمان را بدون انتخابات به مسیحیهای اقلیت کردستان اختصاص دادند.
صد کرسی باقی مانده نیز به صورت پنجاه به پنجاه بین دو حزب اتحادیه میهنی به رهبریت جلال طالبانی و حزب دمکرات به رهبری مسعود بارزانی تقسیم شد؛ بنابراین، نخستین پارلمان منطقه کردستان عراق از سال 1992 با توافق دو حزب اتحادیه میهنی و حزب دمکرات کردستان تشکیل شد، چون با قانون وضع کسب 7 درصد آرا، احزاب کوچکتر توانایی ورود به پارلمان را نداشتند.
پس از پایان این انتخابات، دو حزب حاکم، حکومت اقلیم کردستان عراق را تشکیل داده و همه پستهای اداری و وزارتی را بین خود بخش کردند، اما این حکومت به دلیل جنگهای داخلی دوام چندانی نیاورد و با آغاز جنگهای داخلی کردستان عراق در سال 1994 رسما این منطقه به دو حکومت تقسیم شد؛ نخست حکومت اتحادیه میهنی کردستان که استان سلیمانیه و منطقه بزرگ گرمیان را نیز شامل میشد و دوم حکومت دمکرات کردستان که استانهای دهوک و اربیل را در بر میگرفت.
پس از پایان درگیریهای دو حزب حاکم و اعلان صلح، دوره دوم انتخابات پارلمان کردستان عراق در سیام ژانویه 2005 برگزار شد و پارلمان نیز در 4 /6/200 رسما تشکیل شد.
در این دوره، مسعود بارزانی و جلال طالبانی، رؤسای دو حزب حاکم برای جلوگیری از درگیری و جنگهای داخلی توافق کردند که به مدت ده سال به طور مشترک وارد عرصههای انتخاباتی شوند.
هرچند این توافقنامه نقش پررنگی در کاهش تنشهای بین طرفداران دو حزب داشت، به باور من، توافقی در این سطح میتواند باز هم مبانی دمکراسی را زیر سؤال ببرد.
وی درباره مختصات این دوره از انتخابات افزود: سومین دوره انتخابات پارلمانی منطقه کردستان عراق، قرار است روز 25 جولای یعنی حدود یک هفته دیگر برگزار شود و در آن فراکسیونهای کرد برای صد کرسی پارلمان و دیگر اقلیتهای دینی و قومی (مانند ترکمنها و مسیحیها) نیز برای یازده کرسی، رقابت خواهند کرد.
این دوره، از هر نظر با دورههای پیش پارلمان متفاوت خواهد بود، چون برای نخستین بار یک گروه اپوزیسیون و مخالف حکومت کنونی در این انتخابات شرکت خواهد کرد که این خود میتواند نوید یک پارلمان واقعی را به ما بدهد.
گروهها و جریانهای اصلی شرکت کننده در این انتخابات عبارتند از:
1- فهرست کردستانی: این فهرست از دو حزب حاکم یعنی اتحادیه میهنی کردستان و حزب دمکرات کردستان تشکیل شده است.
2- فهرست تغییر: ریاست این فهرست بر عهده «نوشیروان مصطفی»، معاون سابق جلال طالبانی است که برای مبارزه با فسادهای مالی احزاب حاکم این فهرست را تشکیل داده است.
3- فهرست اصلاح و خدمات: این فهرست از دو حزب اسلامی یعنی اتحاد اسلامی کردستان و جماعت اسلامی کردستان و دو حزب سکولار زحمتکشان و سوسیالیست دمکرات تشکیل شده است.
4- فهرست احزاب چپگرا: این فهرست هرچند از هفت حزب چپ کردستان عراق تشکیل شده، اما جایگاه چندانی در میان مردم ندارند و احتمال راه یافتن آنها به پارلمان بسیار ضعیف است.
5- فهرست پیشرفت: این فهرست نیز از سوی «ههلو ابراهیم احمد»، برادر زن جلال طالبانی رئیسجمهور عراق اداره میشود.
در وضعیت کنونی رقابت میان احزاب و ائتلافهایی که در بالا نام برده شد، فهرست تغییر با توجه به در اختیار داشتن یک شرکت بزرگ رسانهای که شامل تلویزیون، روزنامه، رادیو، پایگاه اینترنتی و همچنین نارضایتی گسترده مردم از فساد مالی احزاب حاکم، میتواند رقیب اصلی و جدی فهرست کردستانی به شمار رود.
از سوی دیگر، بسیاری از روشنفکران، ائتلاف دو حزب سکولار و غیر دینی با دوحزب دینی را که تحت عنوان فهرست اصلاح و خدمات فعالیت میکنند، مورد نقد قرار میدهند و برا ین باورند که جز ء منافع حزبی و شخصی هیچ چیز دیگری نمیتواند آنها را در سایه یک ائتلاف جمع کند.
این روزنامه نگار مستقل کرد درباره شایبه تقلب در انتخابات توضیح داد که بیش از صد سازمان و کشور جهان از جمله ایالات متحده آمریکا و انگلیس و همچنین سازمان ملل متحد، این انتخابات را زیر نظر دارند و به دقت آن را بررسی خواهند کرد به همین سبب، امکان تقلب تا اندازهای کاهش مییابد؛ هر چند به نظر من برگزاری یک انتخابات سالم و بدون تقلب در خاورمیانه یک خواب شاعرانه است.
بختیار درباره تمایل ایران به جریانهای سیاسی فعال در این انتخابات نیز گفت: رسانههای اقلیم کرستان عراق بر این باورند که جمهوری اسلامی ایران از فهرست کردستانی به خاطر رفاقت دیرینهای که با جلال طالبانی دارند، حمایت خواهد کرد، اما چندی پیش، آقای حسن کاظمی قمی، سفیر ایران در عراق به دیدار «نوشیروان مصطفی»، رئیس فراکسیون تغییر رفت و در آنجا آشکارا اعلام کرد این که موضوع، امری داخلی است و ایران از رأی برآمده از صندوقها حمایت خواهد کرد.